درسی پلاس

تمرکز حواس و دفع افکار مزاحم

می خواهید یک جلسه مطالعه را شـروع کنید، اما دست و دلتـان به کار نمی رود و شرایـط برای آغاز درس خـواندن جور نمی شود. مطـالعه را شروع کرده ایـد،
اما بعد از گذشت زمانی، متوجه می شوید که اصلا در باغ نیستید و افکارتان در عالم دیگری سیر می کند!
به هنگام درس خواندن، سوژه های عجیبی از فوتبال گرفته تا خاطرات گذشته و نقشه های آینده، از گوشه و کنار ذهن بیرون آمده و شما را با خـود همـراه مـی
کنند. در این شرایط، چه باید بکنید؟ چه موانعی برای تمرکز حواس وجود دارند؟ چگونه باید با افکار مزاحم مواجه شوید؟ 

در این پست درباره تمام این سوالات و جواب های آنها صحبت می کنیم پس با ما همراه باشید.

تمرکز حواس و دفع افکار مزاحم

می خواهید یک جلسه مطالعه را شـروع کنید، اما دست و دلتـان به کار نمی رود و شرایـط برای آغاز درس خـواندن جور نمی شود. مطـالعه را شروع کرده ایـد،
اما بعد از گذشت زمانی، متوجه می شوید که اصلا در باغ نیستید و افکارتان در عالم دیگری سیر می کند! چگونه باید با افکار مزاحم مواجه شوید؟
موانع تمرکز
عوامل متعددی می توانند مانع تمرکز حواس باشند. اگـر شرایط مکان مطالعه مناسب نباشـد، اگر زمـان مناسـبی را بـرای مطالعـه انتخـاب نکـرده باشـید و اگـر
مـطالعه را با هدفمندی و هـوشیاری شروع نکنید، به طور حتم تمرکز لازم ایجاد ننـواهد شـد. اهداف و انگیزه های شما هـم نقـ بسـزایی در تمرکـز حـواس
دارند. داشتن انگیزه ی قوی و محکم می تواند به شما کمک کند تا بر تمام مسائل حاشیه ای غلبه کرده و با حوصـله و دقـت مطالعـه کنیـد. اضـطراد ناشـی از
حجم کار و ترس از قبول نشدن در امتحانات نیز، می تواند عاملی برای کاه تمرکز باشد. عدم علاقـه واقعی به درس و یادگیری هم عاملی بسیار مـهم درایــن
زمینه است. شاید مهـم تر از همه ی این عوامل، نقـ و تاثیـر افکـار مزاحم و حاشیه ای است. در هر حال نکته ی مهـم ایـن اسـت کـه بتوانیـد موانـع تمرکـز
حواس را تشنیص دهید.

کلید
برای یافتن راه های ایجاد و افزای تمرکز حواس، ابتدا باید بتوانید مانع تمرکز را تشنیص دهید.

مرور اهداف و انگیزه ها
بارها به اهمیت اهـداف و انگیزه ها اشاره کرده ایم. تاکید می کنیم که برای کسب نتیجه بهـتر در درس خواندن لازم اسـت انگیـزه هـای درونـی قـوی و شـ اف
داشته باشید و نکته ی مهم آن که، لازم است هر از چند گاهی این انگیـزه ها را مرور و بازبینی کنید. شما ممکن است آن قدر خود را درگیـر افکـار مربـوه بـه
درس وکلاس و تست و غیره سازید که انگیزه هایتان مورد غ لت و فراموشی قرارگیرند. با خود تصمیم بگیرید ه ته ای یک بار، عهد و پیمان خود را بـا خودتـان
تازه کنید و به خودتان قول بدهید که از هیچ کوششی برای موفقیت دریغ ننواهید کرد.

کلید
مرور مستمر اهداف و انگیزه ها، شما را در افزای تمرکز حواس یاری خواهد داد.

کنترل اضطراب
اگر چه اضطراب موضوعی نیست که در این منتصر بتـوان درباره ی آن بحث کرد، امـا حـداقل باید به این نکته اشاره کنیم که اضـطراد بـه خـودی خـود بـد
نیست و از نظر روان شناسان، وجود میـزانی از اضطراب برای داشتن انگیزه لازم است. مشکل زمانی شروع میشود که شدت اضـطراد افــزای یابـد. اضـطراد
زیاد، نه تنها کمکی به موفقیـت نمی کند، بلکه مانعی برای آن محسود می شود. در فضا و شـرایط اضــطراد زا، مکـان تمرکـز حـواس نیـز از بـین مـی رود.
بهترین راه مواجـهه با اضطراد، واقـع گرایی است. یعنی از خود انتظـاری متناسب با توانـایی تان داشته باشید. اگر توقع شما از خودتان منطقی نباشد، آن گـاه
ناچار خواهید بود برای کسب موفقیت عجله کنید. عجله و دستپاچگی، اضطراب شما را افزای داده و موجب میشود بیشتر عجله کنیـد و ایـن چرخـه، بارهـا و
بارها تکرار خواهد شد.
به طور حتم، قبول دارید که تمرکز حواس با اضطراب رابطه ی عکس دارند، پس برای افزای تمرکز حواس، باید بتوانید اضطراب خود را کنترل کـرده و کـاه
دهید. اگر نمی توانید اضطراب خود را کنترل کنید به مشاور یا روانپزشک مراجعه نمایید.

کلید
اگر میخواهید تمرکز حواس داشته باشید، اضطراب خود را کنترل کنید.

تقویت روانی
همان گونه که عواملی می توانند موجب تضعیف روانی دان آموزان شوند، در مقابل می توانید برای تقویت روانی خود نیز راه ها و روش هایی را بیابیـد. روحیـه
تسلط و جسارت را در خود تقویت کنید. امیـدوار و با اراده باشید. سعی کنید تا حد امکان ضعف هـای پایـه ای را در دروس جبـران نماییـد. رفـع اشـکال هـای
درسی را به طور جدی و پیگیر دنبال کنید. خودتان را برای مـوفقیت های هر چند کوچـک، مـورد تشویق قرار دهید، بر توانـایی هـای خودتـان تمرکـز داشـته
باشید.
این نوع شـارژهای روحیه ای، برای همه ضرورت دارد. به جای این که پدر و مادر و یا دیگران، شما را با حـرف ها و یا جوایـز و هـدایا و تهیه ی امکانـات تقویـت
کنند، خودتان برای تقویت روانی اقدام کنید، چرا که در این صورت انگیـزه های درونی تان هم افزای یافته و این خود، منجر به افزای تمرکـز حـواس خواهـد
شد.

کلید
برای تقویت روانی خودتان، همیشه راه ها و روش هایی داشته باشید و منتظر تایید و تشویق دیگران نمانید.

شناسایی افکار مزاحم
دومـین موانع تمرکزحواس، افکارمـزاحم نق مهم تری دارد. این افـکار به دلیل تاثیر ناخـودآگـاهی که دارند، مشـکلات بیشتری ایجاد می کنند. دان آمـوزان
بسیاری این مشکل را دارند که در حین مطالعـه، کنترل مسیر ذهن را از دست داده و با گذشت دقایقی ازمطالعه، متوجه می شوند کـه ذهـن آن هـا بـه صـورت
ناخودآگاه درمسیر و یا مسیرهای دیگری وارد شده است. با افکار مزاحم چه می توان کرد؟ نه سرکود کردن افکار مزاحم و نه تلاش برای فرار از آنهـا، راه هــای
خوبی برای مواجهه نیستند. اگر این افـکار را بیرون کنید از پنجره باز خواهنـد گشت. بهترین کار این است که افکار مزاحم را شنـاسایی کنید. شناسـایی افکــار
مزاحم، شما را برای تسلـط وغلبه بر آنها یاری می دهد. چگونه این کار ممکن است؟
برای شناسایی افکار مزاحم باید ذهـن خود را در مسیر این افـکار قـرار دهید. اگر به هنـگام یک فعالیت ذهنی اصلی مانند درس خـواندن، جرقه ی سـوژه هـای
دیگری هم زده شد، سعی کنید به صورت خودآگاه، هر سـوژه را دنبال نماییـد. یعنی به صـورت عملی سعی کنید به جای راندن افکار مزاحم، آنها را بشــناسید.
یک کار بسیار خود آن است که این سوژه ها -هرنوع، اعـم از بد و خود را بنویسید. حتی اگر بتوانیـد هـر سـوژه را بـا جزئیـات بنویسـید، اســت اده بیشـتر و
بهتری خواهـد داشت. فقـط کافی است یک ه ته به طور جدی و مسـتمر به این توصیه عمـل کنید. بعـد ازیک ه تــه، لیسـتی منتصـر یـا م صـل ازافکارتـان
خواهید داشت. این کار حتی اگر وقت گیر هم باشد، ارزش دارد، چرا که به شما کمک خواهد کرد راه درس خواندن را راحت تر کنید. افکـار مـزاحم وحاشـیه ای
ذهن خود را شناسایی کنید.
غلبه بر افکار مزاحم
برای غلبه بر افکار مزاحم به تناسب موضوع افکار، راه های منتل ی وجود دارد. بعد از شناسایی افـکار مزاحم، بایـد ببینیـد کـه هرکـدام از آنهـا بـرای شـما چـه
اولـویتی دارند. بعضی ازاین افکار، خیلی ساده وپی پا افـتاده هستند و به راحتی می توان با آنها کنـار آمد. به طورکلی برای غلبه برافکـارمزاحم، ایـن مسـیر را
توصیه میکنیم:
الف: درمورد بعضی از موضوعات می توانید زمان های مشنصی را برای فکرکردن به آن ها اختصاص دهید. قسمت های کوچکی از وقــت خـود را بـرای کلنجـار
رفتن با افکار مزاحم کنارگذاشته و هر وقت هنگام درس خواندن سر وکله ی سوژه هـای مـزاحم درذهنتـان پیداشـد، فکرکـردن بـه ایـن سـوژه را بـه زمـان در
نظرگرفته شده حواله دهید.
د: اگر باز نتوانستید با افکار مزاحم کنار بیایید برخورد تحکم آمیز با خود بکنید. یعنی به خود دستور بدهید که الان و این لحظه زمـان مناسـبی نیسـت و بایـد
درزمان خود به سوژه های مورد نظر بیاندیشید. این روش را باید تمرین کنید تا دستورهای تحکم آمیزی که به خودتان می دهید اثـر داشته باشند.
3
ج: درمورد بعضی ازسوژه هایی که خیلی محرمانه نیستند می توانید با پدر ومـادر یا افراد قابل اعتماد دیگر صحبت کنید. این می توانـد بـه آرامـ شـما کمـک
کند.
د: بعضی ازسوژه ها ممکن است خیلی جدی تر باشند، دراین جا نیز است اده از خدمات مشاوره ای را توصیه میکنیم.

کلید
سعی کنید با روش های ممکن تکلیف هریک ازسوژه هایی که افکارمزاحم تلقی می شوند را روشن کنید.

اینجا- اکنون
یک راه ایجاد تمرکز و غلبه بر افکار مزاحم، آن است که این جا فکرکنید. باید با تمرین خود را عـادت دهیدکه به هنگام مطالعه، همه چیز را کنار بگذارید.
مثلا خود را درگیرمسائل حاشیه ای نکنید. اگر قبل ازمطالعه با کسی صحبت می کردید، تلویزیون می دیدید یا به کاری مشغول بودید، وقتی زمان مطالعه
فرارسید، به خودتان وعـده ندهید که حالا اگر مطالعه به موقع هم شروع نکردید، اشـکالی ندارد و بعـدا زمان از دست رفته را جبران خواهیدکرد. مهم ترین
نتیجه ی ت کر اینجا- اکنون، این است که فرصت های موجود را به امید است اده بهتر از زمان باقیمانده ی آینده ازدست ندهید.
این موضوع، درسی برای زندگی هم محسود می شود. باید یاد بگـیریم هرکاری را در زمان خود و با حوصله و تمـرکز انـجام دهیم و موقع انجام یک فعالیت،
خود را با سوژه های دیگر، درگیرنسازیم. موقع درس خواندن، فقط درس بنوانیم، مـوقع غذاخوردن، فقط غذا بنـوریم وموقع عبادت، فقـط عبادت کنیم.

کلید
اینجا واکنون، فکروعمل کنید. زمان درس خواندن، فقط درس بنوانید وهمه ی سوژه های دیگر را از خود دور کنید.

شوق یادگیری
اگر به فعالیت هایی که برای درس خواندن انجام می دهید، به عنوان یک اجبار نگاه کنید،کمتر از تلاش خود بهره خواهید گرفت. روحیه ی من ی، درتقویت
محرک های مزاحم وحاشیه ای، نق زیادی دارد.
یادگیری یک لذت است، لذتی که بیشتر ما، آن را فراموش کرده ایم. اگرکسی لذت یادگیری را چشـیده باشد هم بهتر یاد می گیرد و هم شوق برای یادگیری
فزونی می یابد. درس خواندن می تواند هم یک اجبار وهم یک لذت باشد، اما به طورحتم، اگر جنبه ی لذت بن بودن آن بیشتر باشد،کارها بهتر پی خواهد
رفت و این خود در ایجاد روحیه ی مثبت و کاه محرک های مزاحم، بسیار تاثیر خواهد بود. بالاخره زمانی که برای درس خواندن و یک سال تحصـیلی صـرف
می کنید تمام خواهـد شد. این دست شماست که کدام جهـت را برای درس خوانـدن انتناد کنید. با داشتن شوق یادگیری، از زمان و فرصت ها است اده ی
بهتری خواهید کرد.

کلید
شوق یادگیری را درخود تحریک و تقویت کنید تا عطشتان برای درس خواندن و یادگیری بیشتر شود.

نتیجه گیری
-1برای یافتن راه های ایجاد و افزای تمرکز حواس، ابتدا باید بتوانید مانع تمرکز را تشنیص دهید.
-2مرور مستمر اهداف و انگیزه ها، شما را در افزای تمرکز حواس یاری خواهد داد.
-3اگر می خواهید تمرکز حواس داشته باشید، اضطراب خود را کنترل کنید.
4
-4برای تقویت روانی خودتان، همیشه راه ها و روش هایی داشته باشید و منتظر تایید و تشویق دیگران نمانید.
-5سعی کنید با روش های ممکن تکلیف هر یک از سوژه هایی که افکار مزاحم تلقی می شوند را روشن کنید.
-6اینجا و اکنون، فکر و عمل کنید. زمان درس خواندن، فقط درس بنوانید وهمه ی سوژه های دیگر را ازخود دور کنید.
-7شوق یادگیری را در خود تحریک وتقویت کنید تا عطشتان برای درس خواندن و یادگیری بیشتر شود.